Muziekinstrumenten. Over instrumenten en periodes

Het maken en beluisteren van muziek is van alle tijden. Muziek is één van de dingen die ons onderscheidt van andere levende wezens. Voor muziek gebruik je je stem, of je maakt gebruik van materialen en instrumenten. We bekijken een aantal instrumenten en enkele perioden uit de muziekgeschiedenis.

Muziek is...

Muziek is het samenspel van klanken, geordend volgens een patroon. Je kunt discussiëren over de vraag wat 'klanken' zijn, of 'welk patroon'. Over het algemeen zijn de klanken geluiden, die door vocalen of muziekinstrumenten worden geproduceerd. Het patroon is het lied of het te spelen ritme. Muziek kan enkelvoudig zijn, een simpel melodielijntje of een ritme. Veel muziek wordt in samenspel gespeeld: meerdere vocalen en/of instrumenten die samen een meerstemmig muzikaal geheel laten horen. En dat wordt gewaardeerd!

Al vroeg

Al vanaf de vroegste tijden hebben mensen muziek gebruikt, hetzij voor vermaak, hetzij ter begeleiding van allerlei rituelen. Mensen gebruikten hun lichaam om muziek te maken, zang, klappen, stampen, etc. Later werden materialen uit de natuur gebruikt om klanken te produceren. Bijvoorbeeld werd met stokken op houten blokken geslagen.

Menselijk

Het maken van muziek is typisch menselijk. Hoewel dieren natuurlijk ook geluiden maken, zijn die meestal gerelateerd aan gebeurtenissen, plaatsbepaling, territoriumafbakening, etc. Alleen mensen produceren geluid met de bedoeling muziek te maken.

Intelligent

Er wordt vaak een relatie gelegd tussen het ontwikkelen van intelligentie en muziek. Zeker is wel, dat muziek een positieve bijdrage levert aan het ontwikkelen van intelligentie, van logische patronen in de hersenen. Het is niet ondenkbaar, maar ook nog niet bewezen, dat menselijke intelligentie en het beoefenen van muziek in de ontwikkeling van oermens tot moderne mens elkaar positief hebben beïnvloed.

Muziekinstrumenten

Voor het maken van muziek werden de stemmen al snel begeleid door allerlei zelf vervaardigde instrumenten. Klappen in de handen, stampen met de voeten was natuurlijk mogelijk, maar de specifieke klanken die door tikken op hout, of blazen op bamboestengels werden geproduceerd voegden duidelijk iets toe aan het muzikale geheel. Dat moeten spannende ontdekkingen zijn geweest. Hoe klinkt het als je twee stenen op elkaar slaat, of twee stukken hout? Wat is het verschil tussen het slaan op een boomstam, of op een holle boomstam? Of je spant een touw strak en je slaat dit touw aan. Er zijn zoveel verschillende klanken te maken, zodat er voor de bedenkers van muziekinstrumenten allerlei boeiende dingen te beleven waren. Wie niet speelde maar luisterde kon zo steeds verrast worden door nieuwe dingen die ontdekt waren.

Bron: IMSI Master Clips

Ontwikkeling

Onze huidige muziekinstrumenten zijn niet ontwikkeld zoals ze nu bestaan. Er zit een ontstaansgeschiedenis achter en dus zijn er allerlei voorlopers die in verschillende perioden in onze geschiedenis zijn gebruikt. Zo heb je bijvoorbeeld voor de huidige hobo en fagot voorlopers die in de late middeleeuwen en renaissance zijn gebruikt: de schalmei en de dulciaan. Niet alles wat in vroeger tijd werd bedacht was een succes. Sommige instrumenten hebben het niet gehaald en zijn niet doorontwikkeld. Ze vielen in de praktijk tegen, of waren te lastig om te bespelen. Soms ook omdat er alternatieven waren met meer volume, een betere klank of meer speelgemak.